My Sassy Book (6) Jimmy Corrigan or The Smartest Kid on Earthเผ่าพันธุ์ที่รักไม่เป็น
A Graphic Novel Written by
Chris Ware
เป็นไปได้ไหมที่หนังสือการ์ตูนจะละเมียดและซึมลึกถึงแกนใจที่อ้างว้าง
มีไหม การ์ตูนที่ถ่ายทอดความเป็นคนได้ครบมิติ
จริงดิ ช่องว่างระหว่างเฟรมที่ขันยอกทรวง
แล้วถ้าปรุงสไตล์พิเรนทร์ไม่เกรงใจคนอ่านเข้าไปด้วย ผลจะออกมาอีท่าไหน
แต่ก็นั่นแหละ ตราบใดที่เรื่องเหลือเชื่อยังหลงเหลือในโลก เช่น เหนือฟ้ายังมีฝน เหนือฝนยังมีสามีของฝน เหนือ “น้องฟ้า” ยังมีภราดร เหนือภราดรยังมีพ่อ-แม่ภราดร เหนือไอ้อีหัวโบราณที่ฟันธงว่าการ์ตูนมีแค่เรื่องเพ้อฝันแนวซูเปอร์ฮีโร่ ณ เมฆผงาดก้อนนั้นย่อมซ่อนการ์ตูนของ
Chris Ware (คริส แวร์)
เราอาจจะเรียก Chris Ware ว่าเป็น
Jean-Luc Godard แห่งวงการหนังสือการ์ตูน (นิยายภาพ) เช่นเดียวกับที่
Stockhausen หรือ
Bob Dylan ปักลูกทอยแนวดนตรี หรือ
James Joyce, Alain Robbe-Grillet กับ
Raymond Queneau ทัดมาลาคานภาษา
Jimmy Corrigan or The Smartest Kid on Earth จัดเป็นผลงานชั้นครูของ Chris Ware อย่างไม่ต้องสงสัย แต่ผลงานกึ่งประวัติศาสตร์ส่วนตัวเล่มนี้ มันคงไม่มีค่าเป็นผลงานระดับหัวกะทิที่แทบทุกคนซูฮก ถ้าคนอ่านทั่วไปไม่สามารถจูนใจเข้ากับตัวละครอย่าง Jimmy Corrigan (จิมมี่ คอร์ริแกน) เจ้าหนูจิ๋วแจ๋วเจาะโลกที่ไม่ยักจะเก่งสมชื่อ หรือได้แค่สักส่วนเสี้ยวของ ปิ่น ปรเมศร์
จิมมี่ คอร์ริแกน เด็กไม่เอาอ่าวขาดความมั่นใจในตัวเอง ผู้ถูกเลี้ยงดูโดยแม่ที่คอยโขกสับตามจิกอยู่ทุกเช้าค่ำ แม้จนเป็นผู้ใหญ่เต็มตัว เช่าอพาร์ตเมนต์ส่วนตัว ทำงานไปรษณีย์ มีชีวิตจำเจแถบชานเมืองมิชิแกน คุณแม่ที่บัดนี้อยู่ในบ้านพักคนชราก็ยังคอยทวงหาความรัก และเฝ้าขู่เข็ญ จิมมี่ เหมือนเด็ก 3 ขวบ
อายุ จิมมี่ อาจยังไม่ถึง 40 ก็จริง แต่รูปร่างหน้าตารูปร่างนั้นแก่ก่อนวัยหมือนคนอายุสัก 60 ด้วยเพราะเขินอายไม่กล้าปฏิเสธใคร วางตัวในสังคมก็ไม่ค่อยถูก พอเสร็จจากงานก็กลับบ้าน กินอาหารขยะ ดูทีวี แอบฝันถึง เพ็กกี้ สาวน้อยที่ทำงานในไปรษณีย์เดียวกัน ซ้ำเมื่อไรที่ทำใจเข้าไปจีบเป็นต้องโดนตอกกลับหน้าหงายทุกที
วันหนึ่งมีจดหมายส่งมาหา จิมมี่ ในซองมีข้อความเชิญชวนจากพ่อแท้ ๆ ที่เขาไม่เคยเจอหน้า ให้มารู้จักกันสักครั้ง
เพียงเท่านี้ จิมมี่ ที่ขี้ขลาดเป็นทุนก็ตื่นกลัวหัวหด อดจินตนาการไปต่างๆ นา ๆ ไม่ได้ถึงการเผชิญหน้าที่แฝงความน่าหวาดเสียวมากกว่ายินดี
การได้รู้จักกับชายแปลกหน้าที่มีคำนำหน้านามว่า “พ่อ” สร้างความอิหลักอิเหลื่อในชีวิตของ จิมมี่ อย่างมโหฬาร และนำไปสู่การผจญภัยครั้งใหญ่ซึ่งแสนกระอักกระอ่วนเกินคาดคิด
“ครอบครัว” ความหมายที่ครอบคลุมถึงสิ่งแปลกปลอม และสิ่งที่น่าใฝ่หา
การเผชิญหน้าครั้งใหญ่ระหว่าง จิมมี่ กับพ่อ ทำให้คนอ่านได้ย้อนอดีตไปถึงปัญหาต้นทางของตระกูล คอร์ริแกน 3 ชั่วคน คือ ตั้งแต่รุ่นทวดเมื่อสมัยร้อยกว่าปีก่อนตอนที่ชิคาโก้จัดเฉลิมฉลองงานเวิล์ดแฟร์ การที่ เจมส์ คอร์ริแกนรุ่นปู่ซึ่งตอนนั้นยังเป็นแค่เด็ก 9 ขวบ กลายเป็นเด็กกำพร้าแม่ และถูกพ่อเจ้าระเบียบทอดทิ้งให้จมอยู่กับความเงียบเหงา ขาดเพื่อนและสังคม กลายเป็นคนมองโลกในแง่ร้ายหวาดระแวง ในขณะที่เขาหิวกระหายความรัก แต่ก็ไม่รู้วิธีแสดงออก
เนื้อเรื่องการ์ตูนของ Chris Ware อาจเป็นปัญหาสาหัสระดับสากล ทำให้คนอ่านนึกภาพโศกนาฏกรรมบีบน้ำตา แต่หากเทียบวิธีการใช้ภาพของ คริส แวร์ อย่างหยาบ ๆ อาจต้องเปรียบประมาณ
Adaji Mitsuru (อดาจิ มิทสึรุ) ผู้แต่งการ์ตูน
Miyuki, Touch, Rough และ
H2 ที่เป็นเทพในการใช้ลายเส้น นิ่ง น้อย เงียบ คือเป็นลายเส้นเรียบง่ายระเบียบสะอาดตา ชัดเจนคมคาย ไม่มีเส้นรกรุงรัง กรอบเล็กและใหญ่บอกกล่าวเหตุการณ์เท่าที่จำเป็น แต่สำหรับ คริส แวร์ การเปิดที่ว่างใช้เฟรม แม่นยำในการเซ็ทฉากเชิงสถาปัตย์ การคุมโทนสีต่าง ๆ ให้ดูกลมกลืน ลักษณะขัดเขินผิดที่ผิดทางของตัวละครที่เปลี่ยนรายละเอียดแต่ละเฟรมเพียงน้อย ช่วยขยายภาพวังเวงระหว่าง จิมมี่ กับ ครอบครัว
ปัญหาการเข้าถึงคนอื่นถูกแสดงด้วยความเงียบ การสนทนาอิหลักอิเหลื่อ ท่าทีเก้กังอ้ำอึ้งชะงักงันของคนที่ไม่มีอะไรจะคุยกัน บทบาทของผู้มอบความรักความอบอุ่นที่มาผิดจังหวะ อารมณ์ขันที่กลืนไม่เข้าคายไม่ออก ซึ่งทำให้ต้องยอมรับว่าเวลาส่วนใหญ่ของคนเรามักจะหมดไปกับการเป็นจำอวดในพิพิธภัณฑ์ชีวิต (ที่ไม่ควรจะเป็นเยี่ยงอย่างให้ใครได้ซื้อตั๋วเข้าชมเลยด้วยซ้ำ)
ภาพบ้านเมืองที่เปลี่ยนไป ร้านชำ บ้านช่องขนาดเล็ก สถานที่ประวัติศาสตร์ซึ่งบัดนี้ถูกแทนด้วยร้านแม็คโดนัลด์ แดรี่ควีน ห้างสรรพสินค้า และชีวิตยุคใหม่แบบตัวใครตัวมันชวนให้นึกถึงสัจธรรม และตัวตนที่ไร้ค่าของคนที่สามารถกลายเป็นคนขี้แพ้เมื่อไหร่ก็ได้ ถ้าเผลอเกิดผิดที่ หรือเดินผิดทางแม้แต่นิดเดียว
ชีวิตในหนังเรื่องแรก ๆ ของ
Aki Kaurismaki ก็ไม่พ้นจากนี้ไกลนัก เพราะนี่คือภาพชีวิตเวิ้งว้างธรรมดาของคนระดับตัวมดที่พยายามหาที่ยืนจุดเล็ก ๆ บนโลก นั่งตัวหดอยู่หน้าเฟอร์นิเจอร์โปรโมชั่นลดราคาและฉากหลังสีทึบ ไขว่คว้าหาคนเข้าใจสักคน แต่ลูกเต๋าชีวิตก็มักจะเด้งกลับมาที่เดิม แล้วถูกเหยียบย่ำให้ต่ำต้อยลงไปเรื่อย ๆ
Chris Ware กล้ามากที่เล่าเหตุการณ์ย้อนอดีต หรือโดดไปข้างหน้าอย่างไม่เกรงใจคนอ่าน หลายครั้งมันไม่ใช่เหตุการณ์จริงเสียด้วยซ้ำ แต่เป็นเพียงจินตนาการของ จิมมี่ เด็กช่างฝันไม่มีพิษมีภัยที่ฝันถึงพี่ชายในร่างม้า ซูเปอร์แมนนั้นหรือก็แค่คนในเสื้อฟ้าแดงที่ทำงานตอกบัตรและมีปัญหาส่วนตัวที่แก้ไม่ตก เพียงในการ์ตูนหน้าที่ 7 เจ้าหนู จิมมี่ ผมโหรงเหรงก็กลายร่างจากเด็กตัวจ้อย กลายมาเป็นชายผมหรอยตัวลีบหมดสมรรถภาพวัย 36 ปี ซึ่งรอวันเหี่ยวเฉาตาย และในอีกไม่กี่เฟรมถัดไป ตัวเขาก็กลายร่างเป็นหุ่นกระป๋องได้หน้าตาเฉย
เทคนิคประหลาดหลายอย่างถูกนำมาผสม ลักษณะของหนังสือพจนานุกรม ลักษณะของเล่นเด็กที่คนอ่านต้องตัดสมุดภาพมาประกอบเป็นตุ๊กตา หรืออาคารบ้านเรือน การสะดุดอารมณ์ (หรือช่วยเหลือ) คนอ่านด้วยด้วยคำสรุปอธิบายเรื่อง คำอธิบายศัพท์ และภาพวิวทิวทัศน์ที่เตรียมให้ตัดเป็นช่อง ๆ แบบของสะสม
การ์ตูน Jimmy Corrigan or The Smartest Kid on Earth ของ Chris Ware เขียนด้วยสไตล์ล้ำยุคกวนตีนสูตรสำเร็จให้กลับหัวกลับหางแบบที่ Jim Jarmusch, Quentin Tarantino และพี่น้องตระกูล Coen ทดลองกับหนังของพวกเขา หากแต่ Chris Ware ก็ไม่ได้ลืมหัวใจของความเป็นมนุษย์มนาแบบที่นักทำหนังชั้นยอดอย่าง
Rob Nilsson, Jay Duplass, Joe Swanberg และ
So Yong Kim ทำสำเร็จ
แต่ที่เด็ดกว่านั้น ชัยชนะของ Chris Ware คือประกาศเอกลักษณ์ของสื่อหนังสือการ์ตูนที่สร้างสไตล์ซึ่งเลียนแบบได้ยาก คุณสมบัติเฉพาะของตัวมันเองเนรมิตสิ่งใหม่ที่ภาษานิยายหรือภาพยนตร์ยากจะจำลองเนื้อเรื่องเดียวกันได้เทียบเท่า
Jimmy Corrigan or The Smartest Kid on Earth ของ Chris Ware เป็นหนังสือการ์ตูนเล่มสำคัญเช่นเดียวกับ
Black Hole ของ
Charles Burns เล่มที่เคยเล่าไปแล้ว และถึงแม้ทั้งสองเล่มจะมีสไตล์ภาพและแนวคิดที่แตกต่างกันอย่างสุดโต่ง แต่ก็โกเกินร้อยในธุรกรรมวังเวงของการมีชีวิตเยี่ยงคน
หนังของผู้กำกับชาวฝรั่งเศสคนนี้มีเครื่องล่อใจมากมาย ทั้งปราสาทโบราณ หลุมฝังศพร้าง แวมไพร์สาวยั่วสวาทที่คอยเดินนวยนาดไปมาเหมือนเดินแบบ นาน ๆ ทีจึงจะมีแนวเรื่องแบบโจรสลัด หรือฉากร่วมสมัย รวมแล้วก็ไม่รู้หาสาระอะไรได้หรือเปล่า แต่เพลินตาเพลินใจดี บางฉากจำลองฉากร่างผู้หญิงเปลือยเดินช้า ๆ กลางถนนยามค่ำคืนคล้ายภาพเขียนของ Paul Delvaux หรือ Magritte 
เมื่อก่อนดูหนังหมอนี่ที่โรงหนัง Scala Cinema ที่ลอนดอน (มีภาพลงใน Filmvirus เล่ม 2) เป็นโรงหนังอาร์ตเฮ้าส์โรงเดียวที่มีจอหนังใหญ่ยักษ์ มีชั้นเก้าอี้ยกระดับอัฒจรรย์เหมือนหอประชุมเล็กธรรมศาสตร์ (หอศรีบูรพา) แต่อีกอย่างที่โรงหนังแห่งนี้ดีที่สุด คือฉายหนังของผู้กำกับคนเดียวควบวันละ 2-3 เรื่อง เหมาะที่จะศึกษาแนวทางของผู้กำกับเฉพาะบุคคล ซื้อตั๋วใบเดียวนั่งแช่ไปทั้งวัน ดูหนังอย่าง Hitchcock, Fritz Lang, Ingmar Bergman วนซ้ำไปมา ได้ค้นพบหนังแปลก ๆ หลายเรื่องก็จากที่นี่ รวมทั้ง Celine and Julie Go Boating ของ Jacques Rivette, The Element of Crime ของ Lars Von Trier, Russ Meyer หรือ John Waters ส่วนวันเสาร์-อาทิตย์ ชอบฉายหนังตลาดหน่อย ฉายตลอดวันตลอดคืน เป็นหนังพวก บรู๊ซ ลี, The Terminator, Alien ทั้ง 3 ภาค, The Fly ทั้งฉบับเก่าและฉบับใหม่ แต่ก่อนจะฉายเรื่องแรก คนฉายชอบเปิดเพลงของ Erik Satie กับ Miles Davis ทำให้ติดเพลงไปอีกต่อหนึ่ง
ตานี่ก็ใช่ย่อยเป็นคนทำหนังชาวสเปนที่เคยถ่ายหนังพร้อมกันทีเดียว 2-3 เรื่อง ผลงานหนังของเขามีมากมายหลายร้อยเรื่อง บางทีถ่ายหนังไปยังจำไม่ได้ว่าถ่ายเรื่องอะไรอยู่ กระทั่งดาราเองก็ไม่รู้ว่าได้เล่นหนังทีเดียวควบสอง แล้วจนกระทั่งทุกวันนี้ Jess Franco ก็ยังถ่ายหนังด้วยกล้องดิจิตอล ถ่ายหนังลงทุนราคาถูก ๆ อยู่เหมือนเดิม
หมอนี่หลงหน้าอกไซ้ส์ไจแอนท์ของผู้หญิงอย่างเอาเป็นเอาตาย ชอบพากย์บรรยายหนังของตัวเอง นอกจาก Faster Pussycat Kill Kill ที่อมตะคลาสสิค (สงสัยเป็นเพราะโชคดีไม่มีเสียงบรรยายของเขาตลอดเรื่อง) ดูเหมือนว่าหนังเรื่องหลัง ๆ จะทำให้บรรดาสาว ๆ กลายเป็น Boobie Girl การ์ตูนเพี้ยนที่ขยายนมหนองโพจนบ้านโป่งไปเลย สงสัยถ้าไม่ได้เห็นสาวจัมโบ้วิ่งบ้ะละหึ่ม ตามถนนหนทาง หรือฉากเซ็กส์ซูเปอร์ต๊องคงจะไม่ใช่ยี่ห้อของ Russ Meyer (รัส มายเย่อร์) ซะละมั้ง
คนนี้เป็น Alfred Hitchcock อิตาเลี่ยนฉบับเนื้อนมไข่ที่พุ่งสายตาคนดูหนังไปที่นมและก้น ยิ่งก้นขนาด Super Ass เท่าไหร่ก็ยิ่งได้การ Tinto Brass มีชื่อกับหนังอื้อฉาวลงทุนยักษ์อย่าง Caligula หรือ Salon Kitty แต่งานที่น่าแสดงความภูมิใจมากที่สุดน่าจะเป็นเรื่อง The Key ที่เอานิยายของ Junichiro Tanizaki มาแปลงเป็นฉากอิตาลี่ให้น่าสนใจมาก มีการตีความใหม่ ๆ ที่เข้าท่า (อ่าน T = Tanizaki ใน Bookvirus เล่ม 01) พล็อตหนังเรื่องอื่น ๆ ของเขาก็ไม่มีอะไรมาก ส่วนใหญ่แค่ปลดเปลื้องอารมณ์ใคร่ชองผู้ชายผู้หญิง ประเภทโยนบาปและความอายทิ้งไป ไม่คิดอะไร ชิลล์ ชิลล์ (ว่าไปหนังของ Tinto Brass นี้เกี่ยวกับบาปน้อยที่สุด)
ไหมอีสาน
เรื่องก็ง่าย ๆ ว่าด้วยกลุ่มฝรั่งหลายเผ่าพันธุ์ที่ถูกสหประชาชาติส่งมาพัฒนาชนบทในเมืองไทย โดยในเรื่องสมมติเป็นแดนบ้านนอกชื่อ ‘ถนัดนคร’ ว่ากันว่าอยู่ไม่ไกลจากกรุงเทพ ฯ สักเท่าไร แต่เส้นทางรถไฟก็ยังเข้าไปไม่ถึงตัวเมือง ต้องนั่งเรือข้ามฟากไปอีกที ที่นั่นและอำเภอใกล้เคียงเปิดเป็นโรงเรียนสอนการพัฒนาชนบท รวมทั้งมีโครงการส่งเสริมทำผ้าไหมด้วย
กลุ่มคณะผู้บริการระดับสูงที่มีคนอินเดียหนึ่งคน และที่เหลือเป็นฝรั่งแทบทั้งหมด (มีคนไทยในองค์ประชุม ชื่อ สุพัฒน์ เพียงคนเดียว) ก็ทำงานกันไปตามแต่ที่ตนเองเห็นดี หรือไม่ก็พยายามสร้างภาพสวย ๆ ใส่ไปในรายงานประจำเดือน เว้นก็แต่ผู้ชายเพียงคนเดียว ชื่อ ลอว์เรนซ์ เฟรียร์ ที่เป็นคนอังกฤษซึ่งเคยทำงานในอินเดียมาก่อน หนุ่ม ลอว์เรนซ์ เป็นคนเพียงคนเดียวที่ขลุกกับคนไทยมากที่สุด พยายามจะเข้าใจคนไทย พร้อม ๆ กันนั้น เขาก็เป็นหัวแรงสำคัญที่ก่อตั้งโครงการไหมไทยประจำหมู่บ้านขึ้นมา และที่สำคัญโครงการนี้ทำท่าว่ารุ่งวันรุ่งคืนมากกว่าโครงการอื่นๆ ของชาวคณะ
ท่ามกลางฉากหลังของเรื่องที่ทีมงานฝรั่งต่างขัดขากันเองเพื่อเอาหน้า แต่ตัวเรื่องฉากหน้าที่แท้จริงคือการเดินทางมาถึงของ โอลิเวีย สาวชาวออสเตรเลียที่ติดตาม นีล – สามีของเธอซึ่งกำลังจะมาประจำตำแหน่งระดับสูงที่ถนัดนคร โดยในระหว่างการเดินทางของเธอ ทำให้เธอสะดุดใจกับชนบทไทยที่สงบร่มรื่น คนไทยที่หน้าตาแจ่มใสยิ้มง่าย (แต่อ่านใจยาก) เธอก็เริ่มคิดได้ว่า นีล ไม่ใช่ผู้ชายคนเดิมที่เธอเคยรักอีกต่อไปแล้ว เขากลายเป็นคนไร้จุดยืนที่เลียแข้งเจ้านายเพื่อจะได้ยืนในตำแหน่งที่สูงขึ้น ส่วนชายแปลกหน้าที่เอาใจใส่กับความรู้สึกของคนทำงานอย่าง ลอว์เรนซ์ จึงกลายเป็นภาพเปรียบเทียบที่ทำให้เธอตระหนักได้ถึงความต้องการแท้ ๆ ในชีวิต
แม้ตัวนิยายจะแค่ร่างภาพสเก๊ตช์นิสัยใจคอคนไทยแบบคร่าว ๆ ไม่ได้ระบายสีลึกซึ้งถึงนิสัยใจคอเฉพาะคน อีกทั้งบทพูดที่เอ่ยจากปากคนไทยก็มีเพียงไม่กี่ประโยค แต่นิยายก็แสดงท่าทีข้ามวัฒนธรรมที่ฝรั่งแต่ละคนมีต่อคนไทยได้ดี ยิ่งในด้านของความจริงใจที่จะอ่านใจคนฝรั่งด้วยกันเองนั้น ทำได้เห็นเหตุผล ข้ออ้างและความชอบธรรมที่รอบด้าน เพราะทุกตัวละครไม่มีใครเป็นคนชั่วหาดีไม่เจอ ทุกคนเพียงทำตามที่ตัวเห็นว่าดีมีประโยชน์ แม้อาจเพื่อประจบนายเอาตัวรอดบ้างก็ตามที รวมกระทั่งตัว สุพัฒน์ คนไทยคนเดียวที่ทำงานกับ ลอว์เรนซ์ มาตลอด ซึ่งเมื่อ ลอว์เรนซ์ ถูกบีบให้ออกจากงาน สุพัฒน์ ก็เลือกที่จะเห็นโครงการไหมพังพาบลงมา มากกว่าที่จะยอมเปลืองตัวถูกเด้งตามไปด้วย
(Note: เล่มนี้ที่จริงต้องเก็บไว้เขียนให้ ช่อการะเกด เดือนตุลาคม แต่ไม่แน่ใจว่าจะมีความตั้งใจทำจนจบไหม เขียนหนังสือนี่มันเรื่องน่าเบื่อจริง ๆ)
ใน Click นี้บรรดานักเขียนใจบุญเขาทำงานกันฟรีให้องค์กร Amnesty International นักเขียนที่คนไทยเราพอจะรู้จักก็คงเป็น Roddy Doyle นักเขียนชาวไอริชที่แต่งนิยายดัง ๆ เช่น Paddy Clarke Ha Ha Ha หลายเรื่องอย่าง The Commitments, The Van, The Snapper ถูกนำไปสร้างเป็นหนัง นอกจากนั้นก็มี Nick Hornby คนแต่งเรื่อง About A Boy ที่ ฮิว แกรนท์ แสดงจนโด่งดังน่ะแหละ อีกคนก็ Eoin Colfer เจ้าของวรรณกรรมเยาวชนที่ขายดีในบ้านเราอย่าง Artemis Fowl
เปิดบทแรก คุณตา Gee ตาย ทิ้งมรดกให้หลานคนโปรดทั้งสอง แม็กกี้ ได้รับกล่องไม้ทำมือดีไซน์แปลก ๆ มีช่องขนาดเล็กซ่อนอยู่ในกล่องมากมาย ข้างในมีเปลือกหอยสะสมจากทะเลทั่วโลก คุณตา Gee กำชับไว้ในจดหมายขอให้ แม็กกี้ ตระเวนเอากลับไปคืนยังธรรมชาติ เพราะของแต่ละชิ้นมีเรื่องเล่าเฉพาะตัวที่ตา Gee อยากให้หลานได้เรียนรู้ ส่วน เจสัน พี่ชายของ แม็กกี้ ได้รับกล้องถ่ายภาพของตาไว้ดูต่างหน้า
ในเรื่องของความเป็นหนึ่งเดียวคงยากทีเดียวที่จะทำให้ออกมาดีสมบูรณ์แบบ เพราะตัวตนของนักเขียนแต่ละคนก็แรงกล้ากันทั้งนั้น แต่ในแง่ของรายละเอียด และเป็นกรณีศึกษาการแต่งเรื่องแล้ว ถือเป็นงานที่ควรอ่านมาก
Kira Muratova – เคยดูแต่ Brief Encounters เรื่องเดียวเมื่อหลายปีก่อนแล้วก็หาดูไม่ได้อีกเลย เร็ว ๆ นี้เพิ่งได้ดู The Asthenic Syndrome ที่บ้าบอยังกับต้นแบบของเรื่อง 4 เหมาะที่จะฉายมากในโปรแกรมต่อ ๆ ไปของ ดวงกมลฟิล์มเฮ้าส์ (ฟิล์มไวรัส)
Jean Grémillon – เคยฉายฟิล์ม 16 มม. เรื่อง Lumière d'été กับ Le Ciel est à vous แต่ตอนนี้ไม่รู้ที่สถานทูตฝรั่งเศสยังมีฟิล์มอยู่ไหม
Jean Rouch – ถึงจะถูกเอ่ยชื่อบ่อย ๆ ในหนังสือประวัติศาสตร์หนังหรือตำราชาติพันธุ์วิทยา (เลือกหนังเรื่อง Jaguar ของเขาไว้ใน 151 Cinema) แต่ก็ยังหาดูหนังของ Jean Rouch ได้ยากอยู่ดี 
Jacques Rozier เคยเอาฟิล์มเรื่อง Adieu Philippine ที่สมาคมฝรั่งเศสมาฉายดูเองที่บ้าน 2-3 รอบ หนังเรื่องนี้ได้บรรยากาศของวัยรุ่นยุค 60 ดี เหมือนดูหนังของ Truffaut กับ Godard ยุคแรก ๆ 
เคยดูหนังหมอนี่ 2 เรื่องน่าสนใจดี ชอบ To Sleep So As To Dream มากเป็นพิเศษ (อ่านบทความของ มโนธรรม ใน Filmvirus 1) เสียดายหลังจากดูที่ มูลนิธิญี่ปุ่น หรือศูนย์วัฒนธรรม ก็หาดูไม่ได้อีกเลย 
Cinema
Gleb Panfilov หมอนี่เงียบไปเลยตอนนี้เลิกทำหนังใหญ่ไปนาน โผล่มาเมื่อ 2 ปีที่แล้วหันไปทำหนังทีวีมินิซีรี่ย์ซะแล้ว เมื่อราวปี 2530 ที่โรง NFT ลอนดอนฉายเทศกาลหนังของเขาทุกเรื่อง ส่วนใหญ่เป็นหนังโดนแบนห้ามฉายสมัยก่อนยุคกอร์บาชอฟ เมียของ Panfilov ชื่อ Inna Churikova แสดงหนังให้เขาหลายเรื่อง จำได้ว่ายังซื้อโปสเตอร์หนังเรื่อง The Theme (Tema) มาด้วย
Rolan Bykov เขาเป็นที่รู้จักในรัสเซียในฐานะนักแสดงจากเรื่อง The Overcoat (เสื้อคลุม) และ Letters from a Dead Man แต่เท่าที่ดูการกำกับจากหนังเรื่องเดียวคือ Scarecrow (Chuchelo) หนังรัสเซียปี 1983 ที่เกี่ยวกับเด็กนักเรียนที่โดนกลุ่มเพื่อนรังแก ดูเรื่องนี้แล้วอาจทำให้หนังดราม่าเกี่ยวกับนักเรียนทั่ว ๆ ไปกลายเป็นหนังเด็ก ๆ แม้จะดูหนังเรื่องนี้ในเทศกาลหนังโซเวียตที่ถูกแบนเมื่อ 20 กว่าปีแล้ว แต่ก็ยังลืมไม่ลง
Konstantin Lopushansky คนกำกับ Letters from a Dead Man (อ่านเพิ่มเติมใน Bookvirus 1) เคยเป็นผู้ช่วยผู้กำกับให้ Andrey Tarkovsky ขณะสร้าง Stalker 
เป็นไปได้ไหมที่หนังสือการ์ตูนจะละเมียดและซึมลึกถึงแกนใจที่อ้างว้าง
Jimmy Corrigan or The Smartest Kid on Earth จัดเป็นผลงานชั้นครูของ Chris Ware อย่างไม่ต้องสงสัย แต่ผลงานกึ่งประวัติศาสตร์ส่วนตัวเล่มนี้ มันคงไม่มีค่าเป็นผลงานระดับหัวกะทิที่แทบทุกคนซูฮก ถ้าคนอ่านทั่วไปไม่สามารถจูนใจเข้ากับตัวละครอย่าง Jimmy Corrigan (จิมมี่ คอร์ริแกน) เจ้าหนูจิ๋วแจ๋วเจาะโลกที่ไม่ยักจะเก่งสมชื่อ หรือได้แค่สักส่วนเสี้ยวของ ปิ่น ปรเมศร์
อายุ จิมมี่ อาจยังไม่ถึง 40 ก็จริง แต่รูปร่างหน้าตารูปร่างนั้นแก่ก่อนวัยหมือนคนอายุสัก 60 ด้วยเพราะเขินอายไม่กล้าปฏิเสธใคร วางตัวในสังคมก็ไม่ค่อยถูก พอเสร็จจากงานก็กลับบ้าน กินอาหารขยะ ดูทีวี แอบฝันถึง เพ็กกี้ สาวน้อยที่ทำงานในไปรษณีย์เดียวกัน ซ้ำเมื่อไรที่ทำใจเข้าไปจีบเป็นต้องโดนตอกกลับหน้าหงายทุกที
“ครอบครัว” ความหมายที่ครอบคลุมถึงสิ่งแปลกปลอม และสิ่งที่น่าใฝ่หา
เนื้อเรื่องการ์ตูนของ Chris Ware อาจเป็นปัญหาสาหัสระดับสากล ทำให้คนอ่านนึกภาพโศกนาฏกรรมบีบน้ำตา แต่หากเทียบวิธีการใช้ภาพของ คริส แวร์ อย่างหยาบ ๆ อาจต้องเปรียบประมาณ Adaji Mitsuru (อดาจิ มิทสึรุ) ผู้แต่งการ์ตูน Miyuki, Touch, Rough และ H2 ที่เป็นเทพในการใช้ลายเส้น นิ่ง น้อย เงียบ คือเป็นลายเส้นเรียบง่ายระเบียบสะอาดตา ชัดเจนคมคาย ไม่มีเส้นรกรุงรัง กรอบเล็กและใหญ่บอกกล่าวเหตุการณ์เท่าที่จำเป็น แต่สำหรับ คริส แวร์ การเปิดที่ว่างใช้เฟรม แม่นยำในการเซ็ทฉากเชิงสถาปัตย์ การคุมโทนสีต่าง ๆ ให้ดูกลมกลืน ลักษณะขัดเขินผิดที่ผิดทางของตัวละครที่เปลี่ยนรายละเอียดแต่ละเฟรมเพียงน้อย ช่วยขยายภาพวังเวงระหว่าง จิมมี่ กับ ครอบครัว
ปัญหาการเข้าถึงคนอื่นถูกแสดงด้วยความเงียบ การสนทนาอิหลักอิเหลื่อ ท่าทีเก้กังอ้ำอึ้งชะงักงันของคนที่ไม่มีอะไรจะคุยกัน บทบาทของผู้มอบความรักความอบอุ่นที่มาผิดจังหวะ อารมณ์ขันที่กลืนไม่เข้าคายไม่ออก ซึ่งทำให้ต้องยอมรับว่าเวลาส่วนใหญ่ของคนเรามักจะหมดไปกับการเป็นจำอวดในพิพิธภัณฑ์ชีวิต (ที่ไม่ควรจะเป็นเยี่ยงอย่างให้ใครได้ซื้อตั๋วเข้าชมเลยด้วยซ้ำ)
การ์ตูน Jimmy Corrigan or The Smartest Kid on Earth ของ Chris Ware เขียนด้วยสไตล์ล้ำยุคกวนตีนสูตรสำเร็จให้กลับหัวกลับหางแบบที่ Jim Jarmusch, Quentin Tarantino และพี่น้องตระกูล Coen ทดลองกับหนังของพวกเขา หากแต่ Chris Ware ก็ไม่ได้ลืมหัวใจของความเป็นมนุษย์มนาแบบที่นักทำหนังชั้นยอดอย่าง Rob Nilsson, Jay Duplass, Joe Swanberg และ So Yong Kim ทำสำเร็จ
.jpg)
.bmp)